Plenaire sprekers
Zal revalidatiegeneeskunde straks -net als eerste lijn-geneeskunde vooral vanuit de supermarkt worden vormgegeven?
De komende jaren staat er op het vlak van gezondheid(szorg) veel te gebeuren waarbij technologie exponentiële mogelijkheden gaat bieden. Dit vraagt iets van de zorgorganisatie maar ook van hun medewerkers. Het is dan ook niet zo zeer een technologische revolutie die er aan komt als wel een op het vlak van de cultuur. Denken in kánsen met een realistische kijk, is de rode draad van de lezing van Lucien. Ontwikkelingen die hij meeneemt uit zijn wereldwijde verkenningen, tonen soms een onverwacht beeld van de toekomst.
Een deel van deze technologische mogelijkheden leidt tot nieuwe kansen. Via beeldbellen zijn een deel van de consulten op afstand mogelijk, en is het doen van (kracht)metingen op afstand binnen handbereik. Op diverse plaatsen zien we een deel van de zorgverlening dicht naar de patient toe verschuiven. Zo opent Walmart momenteel complete mini-klinieken (incl radiologie, laboratoria, huisartsen geneeskunde en fysiotherapie) en gaat Wallgreens met VillageMD in zee om 750 huisartsen-praktijken toe te voegen aan hun winkels. Zou een deel van het revalidatie-portfolio ook in een dergelijke setting plaats kunnen vinden...?
Met zijn bedrijf Transform.Health werkt Lucien Engelen op het snijvlak van innovatie en strategie en adviseert hij directies, overheden, bedrijven en professionals. Hij is Edge Fellow voor het Deloitte Center for the Edge (Amsterdam, Melbourne en San Francisco) en Faculty member bij de Singularity University in Silicon Valley en in Nederland. Zijn modus operandi is uitdagend, soms provocerend maar altijd techno-realistisch. Zijn doel is om zich voor te bereiden op een zachte landing in de toekomst en tegelijkertijd een wereldwijd en duurzaam zorgsysteem voor iedereen te creëren. Functies: CEO Transform.Health & Keynote speaker, Fellow Center for the Edge Deloitte: Global Strategist Digital Health, Faculty Singularity University USA Exponential Medicine Silicon Valley, Author: Augmented Health(care), Initial member The Washington Post' Collective.
De kracht van co-creatie bij technische innovaties in de revalidatiegeneeskunde
De ontwikkelingen in de gezondheidszorg laten zien dat we steeds beter worden in het beter maken, of dat nu uitgedrukt wordt in levensverwachting of kwaliteit van leven. Dat is een fantastisch resultaat van wetenschappelijk onderzoek en toegewijde zorg. Maar om dat vol te houden, en liever nog: dóór te zetten, wordt er een steeds groter beslag op de gezondheidszorg gedaan wat op de lange duur niet vol te houden is. Technische innovaties kunnen in belangrijke mate bijdragen aan veiligere, effectievere en efficiëntere zorg. Dat lijkt een logische gedachte, want het geldt voor veel facetten van ons moderne leven. Maar daarmee is het allerminst vanzelfsprekend dat techniek automatisch leidt tot betere zorg (preventief dan wel reactief). Techniek is immers gebaseerd op een reductionistische kijk, en of dat een zinnige reductie is staat te bezien. In het complexe samenspel van elementen waarin de zorg, en juist de revalidatiezorg, moet leiden tot een betekenisvol leven. De beste manier om dat te doen is om technische innovaties niet over te laten aan de ingenieurs alleen. Want wanneer technische ontwikkeling in co-creatie gebeurt zal dit de kans op zinnig implementatie vergroten en daarmee daadwerkelijk bijdragen aan beter uitkomsten in de revalidatiezorg.
In mijn verhaal zal ik, naast het uitwerken van bovengenoemde analyse, een aantal voorbeelden van geslaagde en minder geslaagde technische innovaties in de revalidatiegeneeskunde kort behandelen. En afsluiten met een innovatierecept.
Prof. Jaap Harlaar is afgestudeerd als elektrotechnisch ingenieur met biomedische specialisatie. Met zijn expertise op het gebied van electromyografische signaalverwerking heeft hij bij de afdeling revalidatie van het VU ziekenhuis (nu: AmsterdamUMC) apparatuur ontwikkeld voor het meten van EMG bij kinderen en volwassen in de neurorevalidatie, wat uiteindelijk leidde tot een klinisch bewegingslaboratorium. De titel van zijn proefschrift was ”Technology for function assessment in clinical practise of rehabilitation medicine” . Jaap was docent bij de afdeling bewegingswetenschappen op de VU en later hoogleraar klinische bewegingsanalyse. Zijn onderzoek richtte zich met name op kinderen met cerebrale parese (waaronder het effect van de enkel voet orthese) in nauwe samenwerking met prof. Jules Becher, met wie hij ook de nationale cursus “klinische gangbeeld analyse” heeft opgezet. Meer recent heeft Jaap zijn onderszoeksaandacht verlegd naar de biomechanica van knie artrose. Hij is oud-voorzitter van de ESMAC , oprichter en oud-voorzitter van SMALLL, en oud-voorzitter van ISPO-NL. Momenteel werkt Jaap bij de TUDelft afdeling Biomechanical Engineering en ErasmusMC afdeling orthopedie als hoogleraar klinische biomechanica. In het samenwerkingsverband LUMC, TUDelft en ErasmusMC is hij ook Medical Delta hoogleraar en directeur van de opleidingen Klinische Technologie & Technical Medicine. Jaap is één van de organisatoren van de Rehabweek2022 in Rotterdam, hét internationale congres op het gebied van de revalidatietechnologie waarin ook de VRA zal participeren.
Publiek-private samenwerking in innovatie binnen de revalidatiesector. Hoe voeg je in een Fieldlab waarde toe voor alle partijen?
Zorginnovaties hebben de grootste kans van slagen als ze op relatief eenvoudige wijze ingezet kunnen worden en een probleem in de zorg oplossen. Medtech bedrijven zijn heel sterk in het bedenken van technologische oplossingen. Professionals in de revalidatie zijn heel goed in het identificeren van problemen in de zorg en bedenken hoe innovaties optimaal in de zorg ingezet kunnen worden. Veel innovaties die vanuit één invalshoek starten, mislukken omdat er onvoldoende wordt uitgegaan van elkaars behoeften en onvoldoende geprofiteerd wordt van elkaars expertise.
Een goede samenwerking tussen de Medtech bedrijven en de revalidatiesector kan hiervoor de oplossing bieden. In het gebied rondom Basalt (Zuid-Holland Noord) is een Fieldlab opgericht dat de samenwerking tussen beide sectoren versterkt. Door het organiseren van events en het starten van projecten worden kansrijke producten (een stap dichter) naar de markt gebracht. In de keynote lezing wordt aan de hand van dit Fieldlab gepresenteerd hoe samenwerking in een Fieldlab waarde toevoegt voor de patiënt, de revalidatiearts, de behandelaar, het bedrijfsleven en de revalidatiesector.
Jorit Meesters is hoofdonderzoeker eRevalidatie bij Basalt en daarnaast als senior onderzoeker werkzaam bij het Leids Universitair Medisch Centrum en het lectoraat Revalidatie van de Haagse Hogeschool. Een belangrijke lijn binnen zijn onderzoeksgroep is het onderzoek naar de meerwaarde van de inzet van eHealth en zorgtechnologie in de revalidatiezorg. In het proces van ontwikkelen, evalueren en implementeren van eHealth en zorgtechnologie werkt hij o.a. samen met Medtech bedrijven, revalidatieartsen, behandelaars en patiënten in verschillende field- en livinglabs in de zorg..
Implementatie onderzoek en praktijk: Wat kunnen we leren van implementeren?
Een groeiende groep onderzoekers en zorgprofessionals herkennen het belang van effectieve implementatie en implementatie onderzoek. Gezondheidswinst door interventies en kwaliteitsnormen is immers alleen te behalen als ze op een effectieve manier worden geïmplementeerd. Implementatie onderzoek is het onderwerp tijdens de presentatie van Femke. Ze legt uit wat implementatie onderzoek is, welke factoren een rol spelen en waarom het belangrijk is om vanaf dag één na te denken over implementatie. Ze zal de rol van stakeholders en hun zorgen toelichten en manieren uitleggen om die belemmeringen aan te pakken. Femke is betrokken bij verschillende projecten en zal putten uit haar ervaringen met het uitvoeren van implementatie onderzoek, zoals ingaan op wat er nodig is om een evidence-based programma implementeerbaar te maken en voorbeelden geven met een focus op borging.
Tijdens de presentatie gaat Femke ook in op manieren waarop het vakgebied van ‘implementatie onderzoek’ zich ontwikkelt, inclusief nadruk op nieuwe meetmethoden (meer pragmatische benaderingen), aanpassing aan verschillende contexten en de-implementatie.
Femke van Nassau (PhD) is opgeleid als bewegingswetenschapper in Maastricht. Tijdens haar PhD onderzoek (VU Universiteit) evalueerde zij de landelijk opschaling van een overgewicht preventieprogramma op middelbare scholen. Tijdens dat onderzoek is haar passie voor implementatie onderzoek ontstaan, met name voor determinanten van implementatie, selectie van implementatie strategieën en het meten van implementatie, zoals tijdens een procesevaluatie. Ze heeft het haar missie gemaakt om het gat tussen de praktijk en wetenschap kleiner te maken en mensen praktische handvatten te geven om implementatie en onderzoek daarnaar te verbeteren. In haar rol als senior onderzoeker bij de afdeling Sociale Geneeskunde van het Amsterdam UMC is zij betrokken bij diverse implementatie onderzoeken, zoals Physicians Implement Exercise is Medicine (PIE=M), leefstijlprojecten en Waardegedreven Zorg trajecten. Ze is mede initiatiefnemer van het Nederlands Implementatie Collectief (NIC; https://nederlandsimplementatiecollectief.nl/), organisator het Nederlandse Implementatie congres (2017-2019) en het European Implementation Event dat in mei 2021 in Rotterdam plaatsvindt. Tevens is ze oprichter van de implementatie interesse groep van de ISBNPA society, waar ze nu past-president is.